Trong bài giáo lý tại buổi Tiếp kiến chung sáng thứ Tư ngày 20/8, Đức Thánh Cha đã suy tư về tình yêu tha thứ của Chúa Giêsu.
Đức Thánh Cha nói rằng dù bị phản bội, Chúa Giêsu vẫn yêu thương các môn đệ cho đến cùng: Người rửa chân cho họ, và thậm chí trao bánh cho kẻ phản bội mình như một nỗ lực cuối cùng để bày tỏ tình yêu. Miếng bánh ấy diễn tả rằng Thiên Chúa làm tất cả mọi sự để đến với chúng ta, để trao ban tình yêu và sự tha thứ của Người.
Chúa Giêsu không hề chối bỏ sự dữ hay giả vờ như thể những điều tồi tệ không xảy ra trong thế giới này, nhưng gương mẫu của Người cho chúng ta thấy rằng sự tha thứ đích thực không chờ đợi sự thống hối, nhưng được trao ban trước tiên như một ân sủng.
Tin Mừng Thánh Gioan (13,1-5)
Trước lễ Vượt Qua, Đức Giêsu biết giờ của Người đã đến, giờ phải bỏ thế gian mà về với Chúa Cha. Người vẫn yêu thương những kẻ thuộc về mình còn ở thế gian, và Người yêu thương họ đến cùng.
Ma quỷ đã gieo vào lòng Giuđa, con ông Simôn Ítcariốt, ý định nộp Đức Giêsu. Đức Giêsu biết rằng: Chúa Cha đã giao phó mọi sự trong tay Người, Người bởi Thiên Chúa mà đến, và sắp trở về cùng Thiên Chúa, nên trong một bữa ăn, Người đứng dậy, rời bàn ăn, cởi áo ngoài ra, và lấy khăn mà thắt lưng. Rồi Đức Giêsu đổ nước vào chậu, bắt đầu rửa chân cho các môn đệ và lấy khăn thắt lưng mà lau.
Bài giáo lý của Đức Thánh Cha
Anh chị em thân mến,
Hôm nay, chúng ta suy niệm về một trong những cử chỉ đánh động tâm hồn cách mạnh mẽ và rực sáng nhất của Tin Mừng: trong bữa Tiệc Ly, Đức Giêsu trao miếng bánh cho kẻ sắp phản bội Người. Đó không chỉ là một cử chỉ chia sẻ, nhưng hơn thế nữa: đó là nỗ lực cuối cùng của tình yêu vốn không chịu khuất phục.
Yêu thương đến cùng: chìa khóa để hiểu trái tim Đức Kitô
Thánh Gioan, với cảm thức thiêng liêng sâu sắc, đã thuật lại giây phút ấy như sau: “Trong bữa ăn, khi ma quỷ đã gieo vào lòng Giuđa, con ông Simôn Ítcariốt, ý định nộp Người [...] Đức Giêsu biết giờ của Người đã đến [...] Người yêu thương họ đến cùng” (Ga 13,1-2). Yêu thương đến cùng: đó chính là chìa khóa để hiểu thấu trái tim của Đức Kitô. Một tình yêu không dừng lại trước sự khước từ, thất vọng, thậm chí cả sự vô ơn.
Đức Giêsu biết giờ của mình, nhưng không bị nó áp đặt: Người chọn giờ ấy. Chính Người ý thức về thời điểm mà tình yêu của Người sẽ phải trải qua, chịu vết thương đau đớn nhất vì sự phản bội. Và thay vì rút lui, thay vì tố cáo, thay vì tự vệ… Người tiếp tục yêu thương: rửa chân, chấm bánh và trao cho kẻ phản bội.
Ơn tha thứ đích thực được trao ban nhưng không
“Thầy chấm bánh đưa cho ai, thì chính là kẻ ấy” (Ga 13,26). Bằng cử chỉ đơn sơ và khiêm hạ này, Đức Giêsu tiếp tục yêu thương đến cùng. Không phải vì Người không biết điều gì đang xảy ra, nhưng chính vì Người thấy rõ. Người hiểu rằng sự tự do của kẻ khác, ngay cả khi lạc lối trong sự dữ, vẫn có thể được ánh sáng của một cử chỉ dịu hiền chiếu soi. Bởi Người biết rằng ơn tha thứ đích thực không chờ đợi sự sám hối, nhưng được trao ban trước, như một ân ban nhưng không, ngay cả trước khi nó được đón nhận.
Tiếc thay, Giuđa lại không hiểu. Sau khi nhận miếng bánh – Tin Mừng nói – “Satan liền nhập vào y” (c. 27). Chi tiết này khiến chúng ta kinh ngạc: như thể sự dữ, vốn ẩn giấu trước đó, đã lộ diện ngay sau khi tình yêu biểu lộ khuôn mặt yếu đuối nhất của mình. Và chính vì thế, anh chị em thân mến, miếng bánh ấy lại là ơn cứu độ của chúng ta: bởi nó cho thấy rằng Thiên Chúa làm tất cả – đúng là tất cả – để đến với chúng ta, ngay cả trong lúc chúng ta khước từ Người.
Ơn tha thứ tỏ lộ khuôn mặt cụ thể của hy vọng
Ở đây, ơn tha thứ tỏ lộ trọn vẹn sức mạnh và trở thành khuôn mặt cụ thể của niềm hy vọng. Tha thứ không phải là quên lãng, không phải là sự yếu đuối. Tha thứ là khả năng để cho người khác được tự do, trong khi vẫn yêu thương họ đến cùng. Tình yêu của Đức Giêsu không chối bỏ thực tại của đau khổ, nhưng không cho phép sự dữ có tiếng nói quyết định. Đó là mầu nhiệm Người thực hiện cho chúng ta, và đôi khi, chúng ta cũng được mời gọi thông phần vào mầu nhiệm này.
Tiếp tục yêu thương ngay cả khi tất cả tưởng chừng như không thể cứu vãn
Biết bao mối quan hệ bị gãy đổ, biết bao câu chuyện trở nên phức tạp, biết bao lời chưa nói vẫn còn treo lơ lửng. Thế nhưng Tin Mừng cho thấy luôn có một cách để tiếp tục yêu thương, ngay cả khi tất cả tưởng chừng như không thể cứu vãn. Tha thứ không có nghĩa là phủ nhận sự dữ, nhưng là ngăn chặn nó không tạo ra thêm sự dữ khác. Tha thứ không phải là nói rằng chẳng có gì xảy ra, nhưng là làm mọi điều có thể để oán hận không thể định đoạt tương lai.
Tình yêu của Chúa Giêsu mạnh mẽ hơn hận thù
Khi Giuđa ra khỏi phòng tiệc, “lúc đó trời đã tối” (c. 30). Nhưng ngay sau đó, Đức Giêsu nói: “Giờ đây, Con Người được tôn vinh” (c. 31). Bóng đêm vẫn còn đó, nhưng ánh sáng đã bắt đầu chiếu soi. Ánh sáng ấy rực sáng vì Đức Kitô trung tín đến cùng, và vì thế, tình yêu của Người mạnh hơn hận thù.
Anh chị em thân mến, chúng ta cũng trải qua những đêm tối đau thương và nhọc nhằn. Những đêm tối của tâm hồn, những đêm tối của thất vọng, những đêm tối khi bị ai đó làm tổn thương hay phản bội. Trong những lúc ấy, chúng ta gặp cám dỗ là khép kín, là tự bào chữa, là đáp lại bằng cùng một cách là gây thương tổn. Nhưng Chúa cho chúng ta thấy niềm hy vọng rằng luôn có một con đường khác. Người dạy rằng có thể trao tấm bánh ngay cả cho kẻ quay lưng lại với mình. Có thể đáp lại bằng sự thinh lặng tín thác. Và có thể bước đi trong phẩm giá, không từ bỏ tình yêu.
Xin ơn biết tha thứ
Hôm nay, chúng ta hãy xin ơn biết tha thứ, ngay cả khi không được thấu hiểu, ngay cả khi cảm thấy bị bỏ rơi. Bởi chính trong những giờ phút ấy, tình yêu mới có thể đạt tới đỉnh điểm. Như Đức Giêsu dạy chúng ta, yêu thương nghĩa là để người khác được tự do – ngay cả tự do phản bội – nhưng không bao giờ ngừng tin rằng chính sự tự do ấy, dù bị thương tổn và lạc lối, vẫn có thể được cứu thoát khỏi sự lừa dối của bóng tối và được trao lại cho ánh sáng của sự thiện.
Tha thứ mang lại bình an
Khi ánh sáng của tha thứ có thể xuyên qua những khe nứt sâu thẳm nhất của cõi lòng, chúng ta hiểu rằng nó không bao giờ là vô ích. Ngay cả khi người khác không đón nhận, ngay cả khi có vẻ như vô vọng, tha thứ vẫn giải thoát người tha thứ: tháo gỡ oán giận, trả lại bình an, và trao trả chúng ta về lại cho chính chúng ta.
Bằng cử chỉ đơn sơ trao tấm bánh, Đức Giêsu cho thấy rằng mọi sự phản bội đều có thể trở thành cơ hội cứu độ, nếu chúng ta chọn đó như là nơi chốn cho một tình yêu lớn lao hơn. Người không khuất phục trước sự dữ, nhưng chiến thắng nó bằng sự thiện, ngăn chặn nó dập tắt điều chân thật nhất nơi chúng ta: khả năng yêu thương.
Nguồn: Tiếp kiến chung 20/8/2025 - ĐTC Lêô XIV: Không bao giờ quá muộn để yêu thương và tha thứ - Vatican News
